Mantelzorg en onderwijs

U bent een mantelzorger als u hulp biedt aan iemand. Niet omdat u een hulpverlenend of verzorgend beroep hebt, maar omdat u een band, een “plicht” of sociale relatie hebt met die persoon, zoals bijvoorbeeld met een familielid, een vriend of met uw buren.

Wat is “mantelzorg” en wanneer ben je nu eigenlijk “mantelzorger”, mantelzorg is meestal langdurige en intensieve zorg en hulp voor iemand die zelf bepaalde zaken niet kan doen die wel nodig zijn om zelfstandig te kunnen blijven wonen en die hulp bestaat niet alleen uit verzorging maar ook hulp bij de “gewone” dagelijkse activiteiten zoals boodschappen doen. Veel mantelzorgers zijn kinderen, jongeren t/m 24 jaar die ook nog al eens zonder het te weten of het zich te realiseren, de rol van mantelzorger vervullen. Jonge mantelzorgers die opgroeien met een familielid dat chronisch ziek of gehandicapt is of een psychische aandoening heeft. Deze situatie kan een grote impact hebben op hun leven. Een dergelijke situatie kan een grote impact hebben op het leven van deze jongere.

Impact van mantelzorg op jongeren, als jongeren langere tijd mantelzorg verlenen, kan dat verschillende negatieve gevolgen hebben zoals: opgroei- en opvoedproblemen door te veel verantwoordelijkheid en te weinig tijd voor de eigen ontwikkeling, lichamelijke en emotionele klachten zoals stress en vermoeidheid, meer behoefte aan zorg: jonge mantelzorgers doen op latere leeftijd vaker een beroep op de (geestelijke) gezondheidszorg dan andere jongeren. Deze impact wordt vergroot doordat jonge mantelzorgers niet gauw over hun zorgen praten. Vaak weten ze niet waar ze hiervoor terecht kunnen. Daarom is het belangrijk om deze jongeren actief op te zoeken en te ondersteunen.

De  hamvraag is, hoe bereikt je deze jonge mantelzorgers en hoe kunnen zij adequaat ondersteund worden? Er heeft een schoolonderzoek plaatsgevonden onder ca. 300 bovenbouwleerlingen en daarbij wordt er geconstateerd dat het begrip ‘mantelzorg’ zo goed als onbekend is bij deze groep leerlingen in het primair onderwijs. Slechts 2% (6) wisten wat het begrip inhoudt. M.b.t. het verlenen van mantelzorg door leerlingen is er veel niet bekend of zichtbaar voor de school, zo weet de mentor, de leerkracht, de vertrouwenspersoon vaak niet dat een leerling veelvuldig als mantelzorger optreed. Scholen gaan –ook als ze wel weten dat leerlingen mantelzorger zijn- heel verschillend om met de invloed die dit heeft op prestaties van deze leerlingen.

Er zijn uiteraard ook goede voorbeelden, waarbij de thuissituatie –inclusief een eventuele mantelzorgsituatie – aan de orde komen bij de intake en de voortgangsgesprekken met leerkrachten en ouders. Ook zijn er scholen waarvan de mentor of klassenleraar thuis een bezoek brengt, waardoor een dergelijke –mantelzorg- situatie veel sneller in het oog springt. Kortom, ouders en kinderen zijn er zich vaak niet van bewust dat een kind mantelzorger is en daar tijd in moet steken. Juist daarom is het van wezenlijk belang dat met name de school weet dat een leerling mantelzorg verricht. Jong en oud, schroom je niet om erover te praten en het te erkennen. Mantelzorgen is een nobele bijdrage aan de burgerparticipatie, maar mag ook weer niet te koste gaan van de resultaten van een leerling. Voor meer informatie zijn er verschillende organisaties die u kunnen informeren en u kunnen ondersteunen. Een van die organisaties is Mezzo. Kijk op www.mezzo.nl zij hebben een goede handleiding beschikbaar met de titel: “opgroeien met zorg”.