Monumentenbeleid in Enschede,

Ik ben als niet vaste woordvoerder over dit onderwerp afgelopen maandag in de stedelijke commissie begonnen in het dialect,

enkelen begonnen te lachen maar enkelen keken mij ook aan met een blik van wat doet hij dan en waar heeft hij het over. Ik ben wel een rasechte Enschedeër, wiens wieg 61 jaar geleden in deze stad heeft gestaan en ben daarom van mening dat ik een stukje stedelijke historie echt wel ken! Ik kan het mij goed voorstellen en BBE met mij, dat er in verschillende wijken eindelijk aandacht komt zodat cultuurhistorische elementen nu bewaard moeten gaan worden en wij daar wat voor moeten overhebben en voor moeten gaan regelen. Enschede is m.n. in het verleden al veel te roekeloos omgesprongen met monumenten en vooral met monumentale panden m.n. omdat beleidsbepalende ambtenaren geen of weinig binding hadden met de stad. Het ‘oude hart’, sinds midden 1500 met een eivormig centrum weet als enige gebouwen de Herv. kerk en het Stadhuis op de oorspronkelijke plek, dat is er nog steeds, maar veel oude Stadsgezichten in Enschede zijn al bijna in z’n geheel verdwenen, ook oude veel zeggende straatnamen zoals Oranjestraat, Sebastopol, Hessenweg enz. zijn totaal verdwenen, en anderen zoals de C.F. Klaarstraat, Willemstraat etc. zijn verplaatst naar plekken die er geen of amper raakvlak mee hebben. Monumenten en erfgoed zijn belangrijk voor de aantrekkelijkheid van stad en buitengebied en daarmee voor de toekomstige economische ontwikkeling.

Enschedeërs hebben ook steeds meer aandacht voor de identiteit en geschiedenis van hun stad, wijk en buurt en hun daarmee verbonden emoties. De stelling dat Enschedeërs ‘steeds meer aandacht’ hebben is volgens mij juist, en dat komt denk ik mede door de slopershamer waar in het verleden ondoordacht veel te ruimschoots mee is omgegaan. Het credo was: ‘ Vot met die pröttel ‘. Dan de subsidie voor eigenaren van monumenten. Hoewel er in het verleden nauwelijks gebruik van is gemaakt, zou hier meer aandacht voor moeten zijn, want door subsidie kan het toch eigenaren van monumenten net over de streep trekken om deze goed te onderhouden en in stand te houden. Een voorbeeld hiervan is o.a. de muur bij de Fordgarage aan de Haaksbergerstraat die is blijven staan (verlengstuk Janinkscomplex). BBE begrijpt dat het moeilijk is om daar, helemaal in deze moeilijke tijd, structureel geld voor beschikbaar te stellen maar dit zou in voorkomend geval ook met een incidenteel subsidievoorstel op te lossen zijn.

Het gaat steeds maar om marginale bedragen, maar je biedt monumenteigenaren dan wel de gelegenheid tot een gemeentelijke subsidie. BBE is hier een warm voorstander van!! Het is frappant te noemen, maar Enschede is sinds haar bestaan 3x getroffen door een ramp (bijna om de 150 jaar) en is er steeds weer in geslaagd om er in haar voordeel uit te komen. Zoals u allen weet is in Enschede in 1862 de laatste stadsbrand geweest, veel is er destijds verwoest en voor toen met de unieke Europeese hulp is er gestaag weer opgebouwd.

In 1864 was de totaal verwoeste stad in 2 jaar weer opgebouwd. Eén huis is er uit die tijd destijds in 1862 in de Kalanderstraat bewaard gebleven, dat was n.l. het bekende ‘Oalste hoes’! Dat ‘Hoes’ was jarenlang een ruïne op de hoek van de (latere) Oldenzaalsestraat en de Kortelandstraat. Plots is dit ‘Hoes’, nadat het door vandalen in brand was gestoken, ivm nieuwbouw afgebroken en naar verluidt opgeslagen voor latere wederopbouw op een andere plek. Mijn vraag aan de wethouder was: ‘waar zijn de restanten van dit huis gebleven, zijn ze er überhaupt nog wel, zo ja wanneer en waar wordt dit stukje history in alle glorie dan weer opgebouwd als een stukje ‘stadsmuseum’? HET ZAL TOCH NIET WAAR ZIJN DAT HET WEG IS!! Ligt het dan nog opgeslagen op de gemeente werf of misschien onder de Edo Bergsmabrug?

Een andere vraag van mij aan de wethouder had betrekking op de in de Walstraat tegen het pand van Tallamini aangebouwde poort naar hun tuin, deze poort met poortpoeren is opgebouwd uit de laatste steenresten van de oude destijds aan de Marktstraat gelegen Veldpoort! Eén van de stenen ballen staat nog op één van de poeren (rechts) en de andere ligt in de tuin! Dit is dus een overgebleven stukje èrg oude -rond 1500- geschiedenis. Mijn vraag: ‘is dit inmiddels een beschermt erfgoed/monument?
Zo nee, kunt u daar dan per omgaande voor kunnen zorgen?’ Helaas kreeg ik van de wethouder geen geruststellend antwoord, gewoon omdat hij het niet wist! Als één van de weinige ‘ras’ Enschedeers was ik waarschijnlijk ook de enige die dit van enig belang vind dat deze zaken helder worden! Zelfs Dagblad Tubantia, dé Enschedese (van der Loeff) Courant, vond het niet nodig om hier in hun verslag over de Monumentennota aandacht aan te besteden! Is dit nu Enschede met ‘Noaberschap’ en historie hoog in het vaandel? Nee, wel de ‘Stad van nu’!